ABD’nin yeni ticaret hamlesi Türkiye’yi etkiler mi?

ABD Başkanı Donald Trump, çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 oranında gümrük vergisi getireceğini duyurdu. Yeni tarifenin 4 Mart itibarıyla yürürlüğe girmesi bekleniyor. ABD, daha önce Mart 2018'de Türkiye’den yapılan çelik ithalatına benzer bir vergi uygulamıştı.

ABD'nin En Büyük Çelik ve Alüminyum Tedarikçileri

2024 ticaret verilerine göre ABD’nin çelik tedarikçileri arasında Kanada (11,2 milyar dolar), Meksika (6,5 milyar dolar), Brezilya (5,1 milyar dolar), Çin (5,1 milyar dolar) ve Tayvan (3,8 milyar dolar) öne çıkıyor.

Alüminyum ihracatında ise Kanada (9,5 milyar dolar) ile ilk sırada yer alırken, Meksika (1,1 milyar dolar), Güney Kore (686,2 milyon dolar), Çin (643,7 milyon dolar) ve Tayvan (507,7 milyon dolar) önemli ihracatçılar arasında bulunuyor.

Türkiye’nin 2017 yılında ABD’ye gerçekleştirdiği 1,1 milyar dolarlık çelik ihracatı, toplam çelik ihracatının yüzde 11,5’ini, toplam ihracatının ise yüzde 0,7’sini oluşturuyordu. Ancak gümrük vergileri sonrası bu rakamda ciddi düşüşler yaşandı.

Türkiye’nin Çelik Piyasasındaki Konumu

2024'ün ilk sekiz ayında en fazla demir-çelik ithal eden ülkeler arasında Türkiye (26,2 milyon ton) ile ilk sırada yer aldı. Onu İtalya (16,1 milyon ton), ABD (16 milyon ton), Çin (15,1 milyon ton) ve Hindistan (14 milyon ton) takip etti.

Türkiye’nin en büyük demir-çelik tedarikçileri arasında ABD (3,1 milyon ton), Rusya (3 milyon ton) ve Çin (2,3 milyon ton) bulunuyor. Çelik üretimi Ocak-Ekim 2024 döneminde geçen yıla göre yüzde 12,4 artış gösterdi. Avrupa pazarındaki talep artışı ve inşaat sektöründeki hareketlilik bu yükselişte etkili oldu.

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’nden Açıklama

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, ABD’nin 2018’den bu yana Türkiye’ye uyguladığı yüzde 25'lik gümrük vergisinin yeni açıklanan kararla değişmediğini belirtti.

“Avrupa Birliği, İngiltere, Kanada, Meksika, Brezilya, Güney Kore ve Japonya için bu vergi kaldırılmışken, Türkiye’ye yönelik bir muafiyet sağlanmadı” diyen Yayan, Türkiye’nin ABD’ye çelik ihracatının ek vergiler öncesinde 2,5 milyon ton seviyesindeyken, bu rakamın 287 bin tona kadar düştüğünü vurguladı.

Küresel Çelik Üretimi ve Talep Dengesi

Çelik sektöründe, küresel talep 2022’den bu yana daralma eğiliminde. Avrupa’daki otomotiv sektöründeki gerileme, Çin’in inşaat sektöründeki durgunluğu ve sanayi üretimindeki yavaşlama, talebi baskılamaya devam ediyor. OECD verilerine göre, 2024’ün ilk sekiz ayında küresel çelik tüketimi yüzde 5 azaldı.

Çin, küresel çelik talebinin yüzde 51’ini karşılarken, Hindistan yüzde 7,5, ABD yüzde 5,1 ve Türkiye yüzde 2,1 ile en büyük aktörler arasında yer alıyor. Çin, dünya çelik üretiminin yüzde 54’ünü gerçekleştirirken, Hindistan yüzde 7,4, Japonya yüzde 4,6 ile ilk sıralarda bulunuyor. Türkiye ise yüzde 1,7’lik pay ile sekizinci sırada yer alıyor.

OECD’nin Kasım 2024 raporuna göre, küresel çelik üretim kapasitesinin yıl sonunda 50 milyon ton artarak 2.482 milyon tona ulaşması bekleniyor. Önümüzdeki üç yıl içinde 146 milyon tonluk ek kapasite eklenmesi öngörülüyor.