Türkiye'nin yeni nüfusu belli oldu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "2024 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları"nı duyurdu. Buna göre, 2023 yılında 85 milyon 372 bin 377 olan ülke nüfusu, bir yılda 292 bin 567 kişi artarak 85 milyon 664 bin 944 kişiye çıktı.

Erkeklerin nüfus oranı yüzde 50,02 (42 milyon 853 bin 110 kişi), kadınların ise yüzde 49,98 (42 milyon 811 bin 834 kişi) olarak belirlendi. Yıllık nüfus artış oranı, 2023'te binde 1,1 iken 2024'te binde 3,4 oldu.

2023 yılında, il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı yüzde 93'ken, 2024'te bu oran yüzde 93,4'e çıktı. Belde ve köylerde yaşayanların oranı ise yüzde 7'den yüzde 6,6'ya indi.

Ülkedeki yabancı uyruklu nüfus, bir önceki yıla göre 89 bin 996 azalarak 1 milyon 480 bin 547 kişi oldu. Bu nüfusun yüzde 48,3'ünü erkekler, yüzde 51,7'sini kadınlar oluşturdu.

Yabancı uyruklu nüfus kapsamında; referans tarihinde geçerli ikamet veya çalışma iznine sahip kişiler, uluslararası koruma kimlik belgesi gibi ikamet izni yerine geçen kimlik belgesi ve referans tarihinde geçerli adres beyanı olan kişiler ile izinle Türk vatandaşlığından çıkıp mavi kart sahibi olan kişiler değerlendirildi.

Kurs, turizm, bilimsel araştırma gibi sebeplerle 90 günden kısa süreli vize veya ikamet iznine sahip yabancılar ve geçici koruma statüsündeki Suriyeliler nüfus hesabına dahil edilmedi.

Bülten hazırlanırken, Mekansal Adres Kayıt Sistemi'nin (MAKS) kullanılmaya başlanmasıyla gerçek kent ve kır yapısını daha doğru yansıtan, "yoğun kent, orta yoğun kent ve kır" ayrımında yeni bir sınıflama yapıldı.

Avrupa İstatistik Ofisi tarafından geliştirilen yeni kent-kır sınıflamasında, "kentleşme derecesi" esas alındı. Bu sınıflama, "gridler" olarak tanımlanan bir kilometrekarelik alanlar üzerinden nüfus yoğunluğuna göre bir yerleşim alanının kentsel veya kır özelliklerini belirlerken, veri kaynağı olarak MAKS ve 31 Aralık 2024 tarihli Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi kullanıldı. Kentsel sınıfı belirlenen mahalle ve köylerin nüfusları toplanarak yeni kent-kır tanımına göre il ve ilçe düzeyinde nüfuslar belirlendi.

Yeni sınıflamaya göre, Türkiye nüfusunun yüzde 67,2'si "yoğun kent", yüzde 15,5'i "orta yoğun kent" ve yüzde 17,2'si "kır" olarak sınıflandırılan alanlarda yaşamaktadır.

2023 yılında Türkiye'de 10 ilin nüfusunda azalma gözlemlenirken, 2024 yılında bu sayı 40'a yükseldi.

İstanbul'un nüfusu 15 milyon 701 bin 602'ye ulaştı

Bir önceki yıla kıyasla, İstanbul'un nüfusu 45 bin 678 kişi artarak 15 milyon 701 bin 602 kişiye yükseldi. Türkiye genel nüfusunun yüzde 18,3'ünün yaşadığı İstanbul'u, 5 milyon 864 bin 49 kişi ile Ankara, 4 milyon 493 bin 242 kişi ile İzmir, 3 milyon 238 bin 618 kişi ile Bursa ve 2 milyon 722 bin 103 kişi ile Antalya takip etti.

83 bin 676 kişilik nüfusuyla Bayburt en az nüfusa sahip il oldu. Onu 86 bin 612 ile Tunceli, 91 bin 354 ile Ardahan, 142 bin 617 ile Gümüşhane ve 156 bin 739 ile Kilis izledi.

Yaşlı nüfus arttı, ortanca yaş yükseldi

2007 ve 2024 nüfus piramitleri karşılaştırıldığında, doğurganlık ve ölüm hızlarındaki azalmaya bağlı olarak yaşlı nüfusun arttığı ve ortanca yaşın yükseldiği gözlemlendi.

2023 yılında Türkiye'de ortanca yaş 34 iken, 2024 yılında 34,4'e yükseldi. Cinsiyete göre bakıldığında, erkeklerde ortanca yaş 33,2'den 33,7'ye, kadınlarda ise 34,7'den 35,2'ye çıktı.

İllere göre ortanca yaş dağılımında Sinop, 43,4 ile en yüksek ortanca yaşa sahip il oldu. Bunu 42,9 ile Giresun ve Kastamonu izledi. Öte yandan, 21,4 ile Şanlıurfa en düşük ortanca yaşa sahip il olarak kaydedildi. Şanlıurfa'yı, 23 ile Şırnak ve 24,5 ile Ağrı ve Siirt izledi.

İllere ve cinsiyete göre ortanca yaş dağılımı incelendiğinde, erkeklerde en yüksek ortanca yaşa sahip il 42,5 ile Sinop, en düşük ortanca yaşa sahip il ise 21 ile Şanlıurfa oldu. Kadınlarda ise 44,3 ile Sinop en yüksek ortanca yaş değerine sahipken, Şanlıurfa 21,9 ile en düşük değerde kaldı.

Erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranı daha yüksek çıktı

2009 ve 2024 yıllarında cinsiyete göre medeni durum dağılımı incelendiğinde, erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranının kadınlara göre daha yüksek olduğu, kadınlarda ise eşi ölenlerin ve boşananların oranının erkeklerden fazla olduğu tespit edildi. Evlilik oranlarının 2009 ve 2024 yıllarında her iki cinsiyette de birbirine yakın olduğu belirlendi.

Çalışma çağı olarak kabul edilen 15-64 yaş grubundaki nüfus oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2024 yılında yüzde 68,4 oldu. Çocuk yaş grubu olarak kabul edilen 0-14 yaş grubundaki nüfus oranı yüzde 26,4'ten yüzde 20,9'a düşerken, 65 ve üzeri yaştaki nüfus oranı yüzde 7,1'den yüzde 10,6'ya yükseldi.

Çalışma çağındaki kişi başına düşen çocuk ve yaşlı birey oranını gösteren toplam yaş bağımlılık oranı, 2023 yılında yüzde 46,3'ten 2024 yılında yüzde 46,1'e geriledi.

Çalışma çağındaki her birey için düşen çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı yüzde 31,4'ten yüzde 30,6'ya düşerken, yaşlı birey sayısını belirten yaşlı bağımlılık oranı ise yüzde 15'ten yüzde 15,5'e çıktı. Başka bir deyişle, 2024 yılında Türkiye'de çalışma çağındaki her 100 birey, 30,6 çocuğa ve 15,5 yaşlıya bakmak durumunda kaldı.