Türkiye’deki 485 diri faydan 30’u sismik boşluk sınıfında. Uzmanlara göre bu faylar her an kırılarak büyük depremlere yol açabilir.
Oksijen'in haberine göre, Türkiye’de deprem riski taşıyan diri fay sayısı 485’e çıktı. Yeni bir çalışmaya göre bu faylardan 30’u, uzun süredir sessizliğini koruyan ve her an kırılabilecek sismik boşluk sınıfında. Uzmanlar, bu faylar üzerinde yapılaşmaya kesin sınırlar getirilmesi gerektiği uyarısında bulunuyor.
TÜRDEMAP ile tehlike yeniden haritalandı
2023 yılında başlatılan “Türkiye İçin Deprem Master Planı Standartlarını Belirleme Projesi” (TÜRDEMAP), ülke genelinde deprem tehlikesini senaryo bazlı ele alarak deprem master planlarının standardizasyonunu amaçlıyor. Projenin yürütücüsü olan Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Sözbilir, bu kapsamda yapılan çalışmalarda 485 diri faydan 30’unun “sismik boşluk” özelliği gösterdiğini vurguladı.
Sismik boşluk nedir?
Sismik boşluk, bir fay hattının uzun süredir hareket etmemesi ve bu nedenle üzerinde biriken stresi her an boşaltabilecek potansiyele sahip olması anlamına geliyor. Prof. Sözbilir’e göre bu fayların deprem üretme aralıkları dolmuş durumda:
“Her fayın kendine özgü deprem tekrarlama süresi var. Ancak bu 30 fayda, son büyük depremlerden bu yana geçen süre, risk eşiğini aşmış durumda.”
Türkiye’nin dört bir yanına yayılmış durumdalar
Söz konusu 30 fay hattı yalnızca tek bir bölgeye değil, Türkiye’nin dört bir yanına yayılmış durumda. Bazıları on binlerce yıldır deprem üretmemiş bu fayların, sessizliği her an büyük bir sarsıntıyla bozulabilir.
Fay sakınım bandı şart
Prof. Sözbilir, afet riskini azaltmak için öncelikli adımın bu 30 fay üzerinde yapılaşmayı engellemek olduğunu belirtiyor. “Fay sakınım bandı” adı verilen bu yaklaşımda, fay hatlarının 1/1000 ölçekli imar planlarına işlenmesi, hendek kazılarıyla fay genişliklerinin tespit edilmesi ve buna güvenlik mesafesi eklenerek yapılaşma dışı alanların belirlenmesi gerekiyor.