Hava kirliliği Türkiye’de nüfusun yüzde 92’sini etkiliyor. Ekonomiye yıllık 138 milyar TL zarar verirken, sağlık üstünde ciddi riskler oluşturuyor.
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayımladığı “Kara Rapor 2024” verilerine göre Türkiye’de yaşayan nüfusun en az yüzde 92’si yıl boyunca Dünya Sağlık Örgütü sınırlarını aşan düzeyde kirli hava soluyor. Raporda, özellikle Partikül Madde 2.5 (PM2.5) düzeyi için Türkiye’de hâlâ yasal sınır belirlenmemiş olması dikkat çekici bir eksiklik olarak öne çıktı.
Ekonomik kayıp yıllık 138 milyar TL'ye ulaşıyor
Hava kirliliğinin yalnızca sağlık değil, aynı zamanda ekonomik açıdan da büyük bir yük oluşturduğu raporda vurgulandı. Türkiye ekonomisinin kirli hava nedeniyle her yıl yaklaşık 138 milyar TL gelir kaybına uğradığı tahmin edildi. Bu maliyet, iş gücü kaybı, sağlık harcamaları ve erken ölümler gibi doğrudan ve dolaylı etkilerden kaynaklanıyor.
60 bin yaşam PM2.5 standardı ile kurtarılabilir
Uzmanlar, Dünya Sağlık Örgütü’nün PM2.5 partikül maddeleri için önerdiği sınır değerlerin Türkiye’de uygulanması durumunda, her yıl en az 60 bin kişinin hayatının kurtulabileceğini belirtti. PM2.5 partikülleri akciğer dokularına nüfuz ederek başta solunum yolu hastalıkları olmak üzere birçok sağlık sorununa neden oluyor.
En kirli şehirler: Iğdır, Erzincan ve Kütahya
2024 yılı verilerine göre Türkiye’de hava kalitesinin en düşük olduğu şehirler Iğdır, Erzincan ve Kütahya oldu. Bu illerde ölçülen PM2.5 seviyeleri, yıl boyunca DSÖ sınırlarının çok üzerinde seyretti. Hakkâri, Batman ve Şırnak da önceki yıllarda olduğu gibi listenin üst sıralarında yer aldı.
İstanbul ve Ankara için 'hassas' uyarısı
Büyükşehirler arasında İstanbul ve Ankara’da hava kalitesinin “hassas” kategorisinde yer aldığı belirtildi. Bu seviye, özellikle astım, KOAH ve benzeri solunum rahatsızlıklarına sahip bireyler için sağlıksız koşulları işaret ediyor. Uzmanlar, bu gruptaki bireylerin açık hava aktivitelerinde dikkatli olması gerektiğini vurguladı.
Havası en temiz bölgeler belirlendi
Raporda, Türkiye’nin en temiz havasına sahip bölgeleri de sıralandı. Kastamonu’nun Ağlı ilçesi, Eskişehir’in Odunpazarı ilçesi ve Çankırı ili, hava kalitesi en iyi ölçülen yerleşim alanları arasında yer aldı. Bu bölgelerde yıl boyunca PM2.5 düzeyi, Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınırların altında seyretti.