Ülkemizdeki doğal kaynakları korumak ve israfını önlemek için mesuliyet ve görev üstlenen bakanlık T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır. Bu bakanlık sanayi fabrikalarının enerji ihtiyacının karşılanması gerekçesiyle Resmi Gazete'de yayımlayarak yürürlüğe koyduğu ve zeytinlikleri maden talanına açan "Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" 01 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete'nin 317565 sayılı baskısında yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Kamu yararı adı altında zeytinliklerin maden sahalarına dönüştürülmesinin önünü açacak olan bu yönetmenlik değişikliği maalesef zeytinliklerimizin yok olması için verilen izinlerin resmiyete dökülmüş halidir.
Çevre örgütleri, bu yönetmenlik değişikliğinin Anayasa'nın 14. maddesi ve “ Zeytin Koruma Yasası” olarak bilinen "Zeytinciliğin Islahı ve “ Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun" 'un tamamına aykırı olduğuna dikkat çektiler. Çevre örgütlerinin yayınladığı bildiride, 21/9/2017 tarihli ve 30187 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Maden Yönetmeliğinin 115 inci maddesine eklenen fıkra ile “Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir” hükmü getirildiğine dikkat çekerken, “Zeytinliklerin katlinin fermanı bu gün resmileşti” diyerek basın açıklamaları yaptılar. Basın açıklamaları sonunda tüm çevre örgütleri karardan hemen geri dönülmelidir diyerek; zeytine, incire ve tüm doğaya sahip çıkmaya devam edeceklerini dile getirdiler.
3573 Kanun numaralı “ZEYTİNCİLİĞİN ISLAHI VE YABANİLERİNİN AŞILATTIRILMASI HAKKINDA KANUN” yönetmelik değişikliğiyle ortadan kaldırıldı. Yapılan değişiklikler ile zeytinliklerde maden ve enerji projeleri yapılabilecek. Yönetmenlik değişikliği uyarınca maden rezervlerinin zeytinlik alan içerisinde olması durumunda işletme sahibi mevcut zeytin ağaçlarını ya uygun başka bir yere taşıyacak, ya da maden faaliyetlerinin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski haline getirecek deniliyor. Bu hükmün ne denli uygulanabilir olduğunu ise geçmişteki yaşananlara bakarak kamuoyunun takdirine bırakıyoruz. Eğer hükümler tam olarak uygulanır ise, sözde! T.C. Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülecek alanda dikim normlarına uygun, faaliyet gösterilecekmiş. Bu yönetmelikle artık maden şirketleri fütursuzca ve tabiat dengesini gözetmeden zeytinlikleri yağmalayacak.
Ülkemizde en zengin zeytinlik alanların yer aldığı Marmara, Ege ve Akdeniz yörelerimizdeki üreticiler için adeta bir idam fermanı niteliği taşıyan bu yönetmenlik değişikliği, aynı zamanda milli gelir kaybı ve üretici köylünün de yok olmasının zeminini hazırlayacak bir uygulama olacaktır. Özellikle Balıkesir, Bursa, Aydın, Muğla ve Manisa başta olmak üzere Ege ve Marmara Bölgesi'nin önemli bir ürünü olan zeytinin madencilere altın tepside sunuluyor olması, bu yörelerde faaliyet gösteren birçok zeytin işletmesinin de kapanacak olması yanında istihdam kaybına da neden olacaktır.
Zeytin üreticileri ve zeytin emekçileri başta olmak üzere ülkemizin doğal kaynaklarının yok edilmesi anlamına gelen bu karardan en kısa zamanda geri dönülmesi gerekmektedir.
Şevket Gölük
