Tüm gelişmiş ülkelerde benzeri uygulanan emek gücüyle üreten çalışanların ve maalesef dolaylı olarak işverenlerin yararlandığı kısa çalışma uygulaması ülkemizde de mevcuttur.
Kısa çalışma uygulamasının temel amacı mevcut istihdamın korunmasıdır. Kısa çalışma ile işyerinde çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmaktadır.
Kısa çalışma uygulaması ile aynı zamanda ülkede ki mevcut istihdam seviyesi korunarak, işyerlerinde çalışan bilgili ve deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmektedir.
Ülkemizde kısa çalışma ödeneği için çalışanlar değil ilk olarak işverenler Türkiye İş Kurumuna başvurması ve gerekli resmi belgeleri ilettikten sonra çalışanlarında kurum resmi internet sayfasından üye olması ve şahsına ait banka IBAN numaralarını girmeleri gerekmektedir.
Başvuruları kabul edilen şirketlerin çalışanlarına ödemeler, sigortalı çalışanın son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60'ı olarak belirlenmektedir. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sini geçmemektedir.
Kısa çalışma uygulamasından yararlanan işverenler 4875 sayılı kanunun 25/II bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkartılamaz.
Buraya kadar yazdığım ve genel bakışta olumlu gözüken bu uygulama da şöyle bir yanlış vardır. Kısa çalışma ödeneği olarak bu uygulamadan yararlanan çalışana yapılan ödemeler işsizlik ödeneği süresinden düşülmektedir.
Kısa çalışma uygulamasında salgın hastalık veya diğer olağanüstü durumlarda çalışanlara ödenen ücretin ülke şartlarında az olması bir yana ileride işyerinin kapanması, çalışanın askere veya diğer başka bir ile taşınması durumlarında Türkiye İş Kurumu aracılığıyla alacağı işsizlik maaşından düşülmesi yanlış bir uygulama olmuştur. Zaten işten ayrılan çalışanın ülke şartlarında iş bulması için 8-12 ay gibi bir zaman geçeceğiniz düşünür isek çalışma süresine göre ortalama alacağı 3-6 aylık işsizlik maaşının yarısını kısa çalışma uygulamasından yararlandığı için kesileceğinden işsiz kalan çalışan büyük sıkıntılar yaşayacaktır.
İşsizlik maaşı için bu günkü uygulamada zaten çalışan kesimden her ay bir ücret kesilmektedir. Bu kesinti çalışanın işten geçerli sebepler ile ayrıldığında alacağı işsizlik maaşını oluşturmaktadır.
Kısa çalışma uygulamasından sigortalı çalışanlara işyerinin geçici kapalı olduğu dönemlerde ödenen ücretler çalışanlardan alınan gelir vergilerinden ve sigorta primlerinden karşılanmalıdır. Bu uygulamaya bir an önce son verilerek, kısa çalışma ödeneğinin işverenlere değil çalışanlar lehine düzeltilmelidir.

Şevket GÖLÜK