İnsanlarımız geleceğine ve yaşamı boyunca önüne çıkabilecek sağlık sorunlarına karşı kaliteli sağlık hizmet alabilmek için çalışma hayatı devam ederken devletin garantisi altında kurulan sigorta sistemine dâhil olmaktadır. Buna karşılık ta kazancının bir kısmını çalışıyor ve sağlıklı iken feda etmektedir.

Devlet güvencesi altında bulunan ve ülkemizdeki en büyük sosyal güvenlik kurumları olan Emekli Sandığı, SSK ve BAĞ-KUR'un 2006 yılında T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında birleşmesinden sonra, 5510 sayılı yasaya göre 1 Ekim 2008'de Genel Sağlık Sigortası (GSS) sistemi yürürlüğe girdi.

Çıkarılan yasa gereği de 1 Ocak 2012'den itibaren ise bu sistem zorunlu hale geldi ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının hepsi Genel Sağlık Sigortasına dâhil oldu.

T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)'nun resmi sitesinde GSS sistemi tanıtılırken, "Kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın toplumun bütün fertlerinin sağlık hizmetlerinden eşit, ulaşılabilir ve etkin bir şekilde faydalanması sağlanmıştır" ifadeleri yer alıyor. Bu tanımdan anlaşıldığı üzere GSS sistemi, bu açıdan herkesin sağlık hizmetlerine erişimini eşit ve standart hale getirme gerekçesiyle kuruldu.

2012 yılından beri yürürlükte olan Genel Sağlık Sigortası (GSS) sisteminde tüm vatandaşlar sağlık hizmetlerinden yararlanmak için sigorta primlerini ödemekle yükümlüler.

Sigortalı çalışanlar için prim ödemesi, işveren tarafından yapılıyor. Ancak herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan, SGK'dan gelir ve aylık almayan, 18 yaşını doldurmuş ve öğrenci olmayan, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden fazla olan vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası primlerini kendileri ödüyor.

İçerisinde bulunduğumuz 2021 yılı için, sosyal güvencesi olmayan ve çalışma imkanı bulamayanların sağlık sisteminden yararlanabilmesi için ödemesi gereken genel sağlık sigortası primi 88.29 liradan 107.32 liraya çıkarıldı.

Mevcut yasaya göre GSS primini ödemeyenler, sağlık hizmetlerinden yararlanamaz. Ancak sayısı milyonlarla anılan "GSS borçlularının" sağlık sisteminden tamamen dışlanmasına karşı devlet geçici düzenlemeler yapmak zorunda kalıyor. Bunda hem toplumdaki tepkiler hem de meslek odalarının girişimleri etkili olmaktadır.

Son iki yılda GSS prim borçları birkaç kez ertelendi. Borcun ertelenmesi demek, borç nedeniyle sağlık hizmetine erişemeyecek olanların hastane kapılarından geçici bir süre daha geri çevrilmemesi demek.
Sağlık ve sigorta uzmanlarına göre bu durum hem kalıcı bir çözüm sunmaktan uzak, hem de sosyal devlet uygulamalarının tam tersi niteliğe sahiptir.

Her yılın Aralık ayında insanlar yoksulluklarıyla, çaresizlikleriyle yine yüzleşiyorlar ve her sene onlara bunu yaşatıp 'müjde' diyerek yetkili kurumlar bu adımı atıyor. Sosyal devlet anlayışı gereği sağlığın herkese eşit, koşulsuz ve ücretsiz olarak sağlanması gerekiyor.

Bu ülke için çalışan ve üreten insanlarımızın ve uzmanların GSS sistemine ve prim ödemelerine karşı çıkmalarının nedenlerinden biri, sağlık hizmetlerine erişimin tüm vatandaşların temel haklarından biri olarak sağlanması gerektiğidir. Haklı haykırışların ve kamuoyu oluşması sonucu borçların her sene yapılan düzenlemelerle ertelenmesi, bu büyük soruna köklü bir çözüm sunmaktan uzak olmakla eleştiriliyor.

2019 yılında Çin'de başlayan ve 2020 yılın mart ayından beride ülkemizde devam etmekte olan pandemi (Covid-19) salgını sürecinde on binlerde işyeri tedbir amaçlı olarak geçici olarak kapatılmıştır. Bu uzun süre kapatılma sürecinde birçok insanımızda işten çıkarılmıştır. Dolayısıyla çalışmayan ve salgın sürecinden dolayı yeni işte bulamayan milyonlarca insanımız ihtiyaç olduğunda kendisinin ve ailesinin sağlık sisteminden yararlanabilmesi için her aya düzenli ödemesi gereken sağlık sigorta primini dahi ödeyemeyecek durumdadırlar.

Temel sağlık hizmetlerinin herkese ücretsiz sağlanmalı ve GSS primi, ilave muayene ücreti, ilaç katılım payı ödemek gibi bütün uygulamaların kaldırılması çalışanların talebidir. Bu doğrultuda insanlarımızın en temel ihtiyacı olan sağlık harcamalarının en az 5 yıl sigortalı çalışmış olması ya da işten çıkarılması gibi durumlarda doğrudan devlet bütçesinden karşılanması gerekliliği tüm kamuoyunca savunuluyor.

Ülkemizde milyonlarca insanımızı yakından ilgilendiren herhangi bir geliri olmayan, sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan ve GSS prim borcunu ödeyemediği için sağlık hizmeti alamayan kişilerin sayısının azaltılmasının ancak bu şekilde mümkün olduğu kamuoyunca aşikârdır.

Şevket Gölük