Okulların tatil olması ile birlikte çalışanlar tatil hazırlıklarına başlıyor. Tatil hazırlığı yaparken çalışanın ne kadar yıllık izin hakkı olduğunu bilmesi de önem arz ediyor. Bu önemi yıllık izni düzenleyen mevzuatta öngörüyor. Örneğin yıllık ücretli iznin anayasal bir hak olması ve İzin hakkından vazgeçilemiyor olması bu önemden kaynaklanıyor. Bu yazımızda yıllık izne hak kazanma, yıllık izin süreleri ve bu izinleri çalışanların nasıl kullanacaklarını açıklamaya çalışacağız.

İşçilerin yıllık izin süreleri
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört gün,
- Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi gün,
- Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı gün,

yıllık ücretli izin verilir. Yeraltı maden işletmelerinde çalışanların izinlerine dört gün daha ilave edilir. Örneğin 1 yıl kıdemi olan işçi 18 iş günü izin kullanır. Yıllık izne rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri yıllık izne ayrıca eklenir.
Bu izin süreleri iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

İzin İsteyen İşçi Ne Yapmalı?

İşçi, hak ettiği yıllık ücretli iznini kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir.
İşveren veya işveren vekilleri, bu istekleri varsa izin kuruluna yoksa kendileri değerlendirir. İşçi yıllık izin isteminde, adını soyadını, varsa sicil numarasını, iznini hangi tarihler arasında kullanmak istediğini ve ücretsiz yol izni isteyip istemediğini yazar.

İşveren İşçinin İzin Talebiyle bağlı mı?

İzin kurulu veya işveren, işçinin istediği izin kullanma tarihi ile bağlı değildir. Ancak, izin sıra ve nöbetleşmesini göstermek üzere söz konusu kurulca düzenlenecek çizelgeler işçinin talebi ve iş durumu dikkate alınarak hazırlanır.

Fazla İzin Nasıl Kullanılır?

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Bu süreler izin süresine ayrıca eklenir. Yıllık izin süresini bir bayram gününe denk getiren işçi bayram süresi sonunda işbaşı yapar.
Örnek: 30 nisan 2012 tarihinde izne başlayan bir işçinin 20 mayısta işbaşı yapması gerekiyorsa bu işçi 1 mayıs ve 19 mayıs tarihlerinin genel tatil günü olması nedeniyle 22 mayısta işbaşı yapacaktır. Bu örnekte olduğu gibi işçi 2 günlük ilave izin hakkı elde ederek 2 gün sonra işbaşı yapmıştır.

Yıllık İzinde Çocuk, Genç ve Yaşlı İşçilerin Avantajı

Onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamıyor.
Örnek: Bir işyerinde bir yıl çalışan 52 yaşındaki Ahmet beye en az 20 işgünü yıllık izin verilir. Ahmet beyin diğer işçiler gibi işyerinde 5 yıl çalışmasına gerek yoktur.

Kimler İzin Kullanamayacak?

Bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlar hakkında İş Kanununun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. Dolayısı ile mevsimlik ve kampanya işlerinde çalışanların yıllık ücretli izin hakkı bulunmuyor.
Örnek: Antalya'da kurulu bulunan otelde bir garson sadece yaz sezonunda çalışıyorsa yıllık izin hakkı olmaz. Garson sezonluk olarak 10 yıl çalışmış olsa da izne hak kazanamaz.

Ücretsiz Yol İzni

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır

Ücretsiz yol izninin, izin parçalı kullanılsa da toplam olarak 4 gün kullanılması gerekir. Bunun aksine görüşler de vardır

Ücretsiz Yol İzninden Erken Dönenleri Bekleyen Tehlike

Yol izni alanlar bu süreyi kullanmadan işe dönerlerse, işveren bunları sürenin bitiminden önce işe başlatmayabilir. Dolayısı işçiler tatilden erken dönmeden önce işverenleri ile bu durumu konuşmaları gerekiyor. Aksi halde tatilden erken dönmenin bir faydası olmayabilir.

Yıllık İzin Ücreti İzinden Önce Ödenmeli Mi?

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermesi gerekiyor.

Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödeniyor.