İnsanın doğuştan gelen fizyolojik, sosyal ve psikolojik gereksinimleri vardır. Amerikalı Psikolog Maslow, bu gereksinimleri beş başlık altında ve hiyerarşik olarak sıralamıştır. Maslow'un ortaya çıkardığı gereksinim hiyerarşisinde piramidin son parçası ‘'kendini gerçekleştirme'' gereksinimidir. İnsan; fizyolojik, güvenlik, aidiyet ve saygınlık gereksinimlerinden sonra kendini gerçekleştirmek zorundadır. Bu gereksinim, başka birine ihtiyaç duyulmadan insanın kendi kendine karşılayabileceği bir gereksinimdir. İnsanın kendini gerçekleştirmesi demek; kendini ortaya çıkarmak, ifade etmek veya sunmak olarak da açıklanabilir. Bu anlattıklarımızı tek bir kelimeyle açıklamak istersek o da ancak ‘'ifade'' kelimesi ile mümkün olabilir. Ortaya çıkarmak, sunmak ifade etmek, gerçekleştirmek, evet bunların hepsi tek bir kelimeyle anlatılabilir: İfade.

İfade etmek, insan için psikolojik ve sosyal anlamda bir gereksinimdir. İnsanın varlık serüveninde kendini ispatıdır. Ortaya çıkmanın, var olmanın, buradayım demenin yegâne şartıdır. Özgüvenin tezahürü, temayüzü ve tekâmülü kendini ifade etmek ile mümkün olur. Özgürlüğe açılan kapı kendini ifadenin koridorlarından geçer. Kendini ifade etmek, zorlu bir savaştan sonra kazanılan zaferdir. Saklı hazineyi ortaya çıkarma iradesidir. Kendini ifade etmek, görülmemişi görüp ortaya çıkarmaktır. Kendini ifade etmek; düşünmektir, yazmaktır, hitabettir, belagattir, öngörüdür, ferasettir. İfade etmek; kendini sunmak, pazarlamaktır.

İnsanın kendini iyi veya doğru ifadesi, pahasında kendini pazarlayabilmesidir. Bir şairin kendini pazarlaması yazdığı şiiri, bir bilim adamınınki bilimsel çalışmaları, bir öğretmenin ise yetiştirdiği talebeleridir. İnsanın iradesinin, kabiliyetlerinin olması gereken yerde ve zamanda ortaya çıkmasıdır kendini ifade etmek. Kendini ifade etmek, volkanik bir dağın patlamasından sonra verimli bir araziye dönüşen toprağın mahsulü gibidir. Tahayyül sınırlarını aşıp gerçeğe varmaktır kendini ifade etmek. Hayatı, niceliğin idrak süzgecinden geçirip niteliğe terfi ettirmektir.
Dünyada etki alanı oldukça fazla olan insanın, gücü ve kabiliyeti nispetinde zayıflığı ve çaresizliği de vardır. Susuz, yemeksiz yaşayamamak zayıflıktır. Bir tek nefes alışverişine muhtaç olması ve bu işleme insanın kendisinin müdahil olamaması yani kendi dışında gelişen bir olay olması insanın zafiyeti ve eksikliğidir. Aslında insanda var olan güç de insanın güçsüzlüğünün en büyük kanıtıdır. Çünkü kendinden olmayan, bir başkası tarafından verilen güç, elinde bulunduranın değil onu verenindir. Bir ağaç yaşamını devam ettirmek için nasıl suya ve güneşe muhtaç ise insan da aynı şekilde muhtaçtır. İnsanın ağaçtan farkı kendine bahşedilen kabiliyetle ihtiyacı olan şeyi kendi alabilmesidir. Bir başka ifadeyle, kendine verilen kabiliyetle kendi ihtiyacını kısmen giderebilmesidir.

Bildiğimiz, var olan canlılar içinde en yüksek donanıma sahip olan tür insandır. İnsandaki donanımına yükseklik katan en önemli öğe ise diğer canlılara göre insanda kendini ifade etme yeteneğinin daha kapsamlı olmasıdır. Duygu ve düşüncelerini, ideallerini, hayallerini aktarabilme yani her şekliyle kendini ifade edebilme insana en yüksek seviyeden verilmiş bir meziyettir. Ve insan kendine verilen bu meziyeti doğru kullanabildiği ölçüde başarılı ve erdemli olur.

İnsan var olduğundan beri kendini ifade etmeye çalışmıştır. Hz Adem'in cennetteki yasak meyveyi yemesi, ceza olarak dünyaya atılmasından sonra kendini dualarla affettirmeye çalışması, bir yönüyle kendini ifade etme çabasıdır. Allah tarafından gönderilen tüm peygamberlerin yegâne amacı kendini ifade etmek olmuştur. Tarihteki tüm savaşlar, barışlar kendini ifade etme refleksiyle ortaya çıkmıştır. Bütün inançlar, mezhepler, felsefeler, ideolojiler, yönetim sistemleri… Evet, tüm bunlar kendini en doğru şekilde ifade etme idealiyle yaşam bulmuştur. İnsanoğlunun yaptığı icatlar, çalışmalar; bilim, edebiyat, sanat, müzik, spor, eğitim vs. insana üst seviyeden verilmiş kendini ifade etme yeteneğinin ortaya çıkardığı kazanımlardır.
Günümüzde kendini ifade etme ‘'medeni cesaret'' gibi bir dar kalıba sokulsa da aslolan insanın kendini doğru ifade edebilmesi ya da ifade ettiklerinin doğru olmasıdır. İfade etmek sadece sözsel olarak gerçekleştirmek olarak anlaşılmamalı; düşüncelerin, ideallerin, doğruların, hayallerin, yeteneklerin farklı araçlar kullanılarak ortaya çıkarılması şeklinde anlaşılmalıdır. İfade etmenin yöntemleri ne kadar çoksa da amacı tektir. Çünkü ifade etmek, kendi şahsında tek olan hakikatin sözcülüğünü yapmaktır.

Milyarlarca insanın gelip geçtiği insanlık tarihinde sadece kendini ifade edebilenler iz bırakmışlardır. Diğer insanların varlığı günümüzde istatistiki bilgiden öteye geçmemektedir. O halde insan, sadece bir ‘'sayı'' ifadesi olmamalı, kendisi ve insanlık için kendine verilen yetenekleri kullanan bir varlık olmak için çaba göstermelidir.