İnsan, kendini kısıtlayabildiği ölçüde özgürdür;
Düşünen bir varlık olan insan en çok düşünürken özgürdür. Hiçbir engelleme hiçbir zorbalık düşünmeye ket vuramaz. Bir mahkûm yerin yedi kat altında olsa, her katta yedi ayrı çelikten kapı olsa dahi düşünceleri hapsedilemez. Hatta indirildiği her katta üzerine kapanan her kapıdan sonra kafasındaki düşünceler daha da özgürleşir. Özgürleşir özgürleşmesine ama özgürleştikçe daha girift bir hal alır. Düşüncenin karmaşadan kurtarılması için ise akıl süzgecinden geçirilip ifade edilmesi gerekir.
Düşünen düşündüğünü aktarmak, kendini ifade etmek ister. İnsanoğlu içtimaiyatında sınırsız özgürlüğe ihtiyaç duymadığı gibi düşünce dünyasında da sınırsız bir özgürlüğe ihtiyaç duymaz; akıl, beyin ve kalp üçgeninde bu özgürlüğe bir sınırlama getirir. Düşüncenin bir şekilde fiiliyata, yani soyuttan somuta geçmesi gerekir. Bu devinim doğru bir şekilde doğru yer ve zamanda yapılması ve tabi ki olması gerektiği kadar geçekleşirse kişiye tabii bir özgürlük kazandırır. Düşüncenin bir kısıtlama olmaksızın fiiliyata dönüşmesi bir delinin hareketleri gibi anlamsız, gereksiz ve saçma olur.
Bir ifade yöntemi;
İnsan için kafasında oluşan düşünceleri elemine edip ifade etmenin farklı yöntemleri vardır. Bu yöntemlerin en önemlilerinden biri yazmaktır. Yazmak, özgürlüğü müsbet manada kısıtlamaktır. Yazmak düşünceyi; daha iyisini, daha güzelini ortaya çıkarmak için tetiklemektir. Düşünceyi şekillendirmek, şekle estetik katmaktır. Yazmak; en akılcı, en kalıcı, en elit, en özgün, en şık yöntemidir ifade etmenin. İnsanlar bilginin sonsuzluğunu, okyanusun içindeki kum tanecikleriyle örneklendirir hep. Yazmak, okyanus içindeki değersiz taşları bir değere evirtip elmasa, mercana, yakuta dönüştürmektir.
Cemil Meriç insanlığın ilk kitabının ‘'Hafıza'' olduğunu söyler. Fakat insanlık oluşan doğal gereksinimlerle ‘'Hafıza-i beşer nisyan ile maluldür.'' gibi aforizmalar üretip yazının önemini vurgulamıştır. Yazı gereksinimlerle ortaya çıkmış ve sonrasında hayatın önemli bir parçası olmuştur. Çünkü yazmak bilgiyi muhafaza edip geleceğe aktarmaktır. Geçmişi merak edenler, geçmişten bir paye arzusu içinde olanlar ise yine yazının sunduğu nimete ihtiyaç duyarlar. Yazmak bilimin, bilginin muhafaza ve devamını sağlar. Her türlü ilim, teknik, sanat varlığını veya gelişimini yazıya borçludur. Yazı aynı zamanda mukaveledir, şehadettir, anlaşmadır, antlaşmadır. Sözün uçucu olduğu yerde kalıcı olan yazıdır.
Kalemle ilk yazıyı yazanın İdris Peygamber olduğu söylenir. Belki de Sümerler İdris Peygamberin ümmetiydiler. Allah, insanların hayatını ve inançlarını düzenleyen dinleri bir kitaba yazdırmış da öyle peygamber göndermiştir. Kitap ve peygamber, birbirini tamamlayan ve birbirine şahitlik eden, Allah'ın emirlerini en somut şekilde tebliğ eden iki önemli mübelliğdir. Bir elçinin varlığı kadar getirdiği yazınsal emirlerin de bu anlamda önemli olduğunu anlıyoruz.
Yazmak üretmektir, ortaya çıkarmaktır; Allah'ın yarattığını ortaya çıkarıp bir araya getirip sunmaktır. Görünmeyeni, bilinmeyeni insanlığa yazı ile sunmak bir anlamda mucitliktir. İnsanlık için ortaya çıkardığı eserine estetik katmak ise sanatçılığın göstergesidir. Ve yazdıklarıyla, sunduklarıyla kitlelere öncü olabiliyorsa insan, aydındır daha doğrusu münevverdir. İnsanoğlu bu konuda sorumluluk alıp yazıya meyletmeli; ya yazmalı mütemadiyen ya da yazının müşterisi olmalıdır. Yazmayı ya da yazılanı okumayı özümseyip bir kültür haline getirmelidir.
Son olarak rahmetli Cemil Meriç'in nazım ile nesri karşılaştırdığı yazısının sonunda ‘'Kelam bütünüyle haysiyettir.'' sözünü hatırlatmak isterim. Üstadın buradaki vurgusu yazının her türlüsünün ‘'haysiyet'' derecesinde önemli olmasınadır.