Hayatımıza 2019 yılından itibaren giren alışverişlerde kullanılan poşetlerin ücretlendirilmesi 2018 yılında kabul edilen “Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile ilişkilendirilerek yürürlüğe konmuştu.
Yukarıda yazılı bulunan kanuna atıf ile “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” yönetmeliği yayınlanarak yasal ve yazılı gerekçede çıkartılmıştır.
Uygulama kapsamında vatandaştan alınan 25 kuruşun 15 kuruşu geri dönüşüm katkı payı olarak devlete aktarılıyor. Kalan 10 kuruş ise marketin maliyetine sayılıyordu. Daha önce ücretsiz olarak müşterilerine almış oldukları ürünleri taşımaları için ücretsiz olarak sundukları poşet fiyatlandırılmış ve yine tüketicinin omuzlarına yüklenmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, TBMM Genel Kurulunda Bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilişkin yaptığı konuşmada “Bu yıl da aldığımız kararla, poşet fiyatlarını 25 kuruş olarak belirliyor ve herhangi bir artışa gitmiyoruz. Şimdi poşette gösterdiğimiz başarıya, inşallah, Depozito Yönetim Sistemi'mizle de ulaşacağız. 2023'ün sonuna kadar ülkemizin her yerinde 7 bin depozito iade noktasıyla milletimize hizmet verecek; ekonomimize katkı verecek” dedi.
Sayın Bakan Murat Kurum'un TBMM Genel kurulunda yaptığı bu açıklama sonrası Ak Parti sıralarından alkışlar yükseldi. Bu uygulamadan vazgeçilmesini bekleyen vatandaş, genel kurulu takip eden vatandaş bu sözlerin neden bu kadar alkışlandığına bir anlam veremedi. Sebebi ise, ülke vatandaşı karşı karşıya kaldığı yüksek enflasyon oranlarına karşı etkili ekonomi politikaları ve uygulamaları beklemekteydi.
Vatandaş elbette doğanın korunması yönünde atılacak tüm adımlara destek olmak istemektedir. Sorun izlenen yol ve vatandaşa olan maliyet değeridir.
Poşet torbaların ücretli satılması yerine ilk basamak olarak geri dönüşüm hızla olan ve doğada çözümü kısa süren poşet türleri işletmelere zorunlu tutulmalıydı. İkinci basamak olaraksa işletmelerin kâğıt veya geri dönüşümlü çanta kullanmaları için uygulamalar başlatılmalıydı.
Bu iki basamak uygulansaydı daha önce işletmelerin ücretsiz olarak müşterilerine sunduğu geri dönüşüme uygun poşet ve çanta uygulaması devam edebilirdi. Böylelikle market, bakkal ve esnafın müşterilerinden alışveriş sonrası 25 kuruş gibi bir ücret isteme sıkıntısından kurtaracak hem de TÜİK'in açıkladığı resmi gıda enflasyonu olan % 102 ‘lik artışla baş etmeye çalışan vatandaşın cebinden ilave bir ücret olan poşet ücreti çıkmayacaktı.
Şevket Gölük